Armoede signaleren in de klas - Stichting Leergeld
Lector Annelies Kassenberg – verbonden aan de Hanzehogeschool Groningen – zet zich in om onderwijzers beter bekend te maken met signalen die duiden op armoede in een gezin. Zij ontwikkelde in 2020 een handreiking voor docenten (‘Omgaan met armoede op scholen’) en het SoS-protocol: Signaleren, Ondersteunen en Stimuleren.
Samen met Stichting Leergeld klopte zij bij Solution Safari aan met de vraag: hoe kan de kennis uit het SoS-protocol actief overgebracht worden op leerkrachten en brengen we hen meer in de ‘signaleringsstand’?
Design Gap
Hoe brengen we de kennis die nodig is om armoede in de klas te signaleren effectief over op leerkrachten?
Aanpak
Op basis van de vraag ontwierpen we een social design traject bestaande uit drie delen. Allereerst faciliteerden we een probleemverkenning om alle wensen, kaders en knelpunten helder in kaart te krijgen.
Vervolgens organiseerden we een brainstorm met experts uit het veld. Het doel: verkennen op welk moment en in welke context de kennis van het SoS-protocol het beste overgebracht kan worden op leerkrachten.
Met de input uit de probleemverkenning en brainstorm in de hand, werkten we drie creatieve oplossingsrichtingen uit. Deze oplossingsrichtingen maakten we zo tastbaar mogelijk, in tekst en in beeld.
Resultaten
Contextafbakening
Een oplossing staat nooit op zichzelf. Er zijn mensen en omstandigheden die met de oplossing aan de slag moeten. Zeker bij leerkrachten is dit een factor om rekening mee te houden: zij hebben reeds een hoge werkdruk. Hoe reik je leerkrachten nieuwe lesstof aan zonder ze extra te belasten? Door deze vraag te bespreken met professionals werden al een hoop randvoorwaarden duidelijk. Dat geeft focus voor het nadenken over oplossingsrichtingen.
Drie spelconcepten
Op basis van de probleemverkenning ontwikkelden we drie educatieve spelconcepten die ingezet kunnen worden tijdens verplichte studiedagen of bijeenkomsten voor leerkrachten. Geen extra uren, wel een vorm die prikkelt en activeert. In alle spelconcepten staan interactie, bewustwording en reflectie centraal. Ook zorgden we ervoor dat alle onderwerpen en fases uit het SoS-protocol terugkomen in de spelvormen. Zo kunnen leerkrachten eenvoudig na de activiteit de handreiking erbij pakken en verdiepende informatie bij de situaties uit het spel nalezen.
Mock-ups
De drie spelconcepten hebben we niet alleen uitgewerkt in tekst, maar ook met mock-ups. Dit maakt het gemakkelijker voor een initiatiefnemer om de draagkracht voor de concepten te toetsen onder de doelgroep. Met de mock-ups en de spelconcepten is Stichting Leergeld het idee gaan toetsen bij leerkrachten, waarbij wij ondersteuning hebben geboden door een online poll aan te maken: een speciale landingspagina waarop leerkrachten konden stemmen op hun favoriete spelconcept.
‘Het was verrijkend om tijdens het social design traject over onze onderzoeksthema’s te praten. De creatieve invalshoeken van Solution Safari leverden voor ons weer nieuwe ideeën en inzichten op.’
Dr. Annelies Kassenberg, lector Jeugd & Leefomgeving verbonden aan de Hanzehogeschool Groningen